Mt. Gox là gì? Những bí ẩn chưa lời giải sau khi Mt. Gox sụp đổ

Mt. Gox từng là điểm đến của nhiều nhà đầu tư toàn cầu, tuy có được niềm tin của khách hàng nhưng sàn đã không thể trụ vững trên thị trường tiền mã hóa. Mt. Gox phá sản cũng để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng đến thị trường, thậm chí nhiều trader “quay xe” với lĩnh vực crypto. Để nắm chi tiết hơn Mt. Gox là gì? Ảnh hưởng của vụ việc này ra sao? Để lại bài học nào cho nhà đầu tư hiện nay? Tất cả sẽ được trình bày ngay bài viết dưới đây của sanforex.

Thông tin cơ bản về sàn Mt. Gox

Sàn Mt. Gox phá sản vào năm 2014, sàn tập trung hoạt động trên thị trường tiền mã hóa, cơ sở được đặt tại Shibuya, Tokyo, Nhật Bản. Trước kia, Mt. Gox phát triển mạnh mẽ đã vươn lên nằm trong top đầu những sàn mã hóa lớn trên thế giới. Để chứng minh điều này, có thể thấy sàn từng có thời điểm xử lý đến hơn 70% khối lượng giao dịch Bitcoin toàn cầu. Tuy nhiên, do thiếu sót ở mặt pháp lý và bức tường bảo mật lỏng lẻo đã làm cho Mt. Gox sụp đổ.

Mt. Gox từng là một trong những sàn giao dịch tiền điện tử hàng đầu thế giới

Sau vụ việc không may mắn này xảy ra kéo theo nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng đến các lĩnh vực trong tài chính. Đặc biệt là thị trường tiền mã hóa, làm cho khách hàng không đủ tự tin để tin tưởng vào mức độ an toàn của các sàn môi giới. Đáng buồn hơn, nhiều trader đối mặt với tình huống này đã ngay lập tức từ bỏ Bitcoin. Không nói quá khi Mt. Gox phá sản là một thảm họa đối với lịch sử thị trường Crypto.

Hành trình phát triển sàn Mt. Gox

Mt. Gox là gì hay nguyên nhân tổng quan dẫn đến sự sụp đổ hoàn toàn của sàn giao dịch này đã được chúng tôi đề cập ở trên. Từ một sàn giao dịch lớn toàn cầu lại phá sản trong phút chốc là điều mà không ai ngờ đến, lo lắng và sợ hãi là tâm trạng chung của các nhà đầu tư trên sàn Mt. Gox. Cùng sanforex tìm hiểu chi tiết hơn về sự hình thành và phát triển của sàn này nhé.

Cha đẻ sàn Mt. Gox là ai?

Cuối năm 2006, một lập trình viên người Mỹ là Jed McCaleb đã xây dựng ra một trang web cho phép khách hàng dùng trò chơi Magic: The Gathering Online chuyên giao dịch với các lá bài tương tự như mua bán cổ phiếu. Đến khoảng tháng 1 năm 2007, Jed McCaleb chính thức sở hữu tên miền “mtgox.com” cụm từ này viết tắc của Magic: The Gathering Online Exchange.

Jed McCaleb chính là người thành lập nên sàn giao dịch Mt. Gox

Để thiết lập được trang web ấy, Jed đã tính toán thông qua phương thức beta. 3 tháng sau đó, ông đã chuyển sang thực hiện một dự án khác khi cảm thấy bản thân không thể tiếp tục đạt thành tích tốt với dự án đó.

Năm 2009, Jed McCaleb cho ra mắt một trò chơi với tên miền mà mình sở hữu, mục đích ông thực hiện điều này nhằm thu hút sự chú ý của cộng đồng, tựa game có tên là The Far Wilds. Cho đến tháng 7 năm 2010, trên website Slashdot ông đã nhìn thấy một bài viết nói về đồng BTC. Từ đây, Jed có mong muốn hình thành nên một loại coin mới và một sàn giao dịch mã hóa cho khách hàng toàn cầu. Ngày 18/7/2010, tài năng này đã phát triển và vận hành sàn giao dịch có tên Mt.Gox với tên miền mtgox.com.

Quản lý của sàn Mt. Gox là ai?

Khoảng tháng 3 năm 2011, Jed đã bán đi “đứa con” của mình cho Mark Karpeles.

Jed McCaleb cũng từng đề cập đến việc bán lại Mt. Gox rằng: “Để có thể giúp sàn phát triển mạnh mẽ cần phải có nhiều thời gian, đáng tiếc đó là điều mà tôi không có lúc ấy. Đây là nguyên nhân chính mà tôi bán đi sàn giao dịch này cho một nhà lãnh đạo có năng lực hơn”.

Người kế nhiệm tiếp theo của sàn giao dịch Mt. Gox sau Jed McCaleb

Không ngoài dự đoán của Jed, sàn quản lý bởi CEO Mark Karpeles đã cho thấy được tiềm năng thật sự của nó khi nhận được sự tin tưởng đông đảo của khách hàng toàn cầu. Cho đến năm 2013, sàn chính thức ghi danh vào danh sách những sàn giao dịch lớn nhất thế giới. Không quá bất ngờ về thành tích này của Mt. Gox khi giải quyết hơn 70% giao dịch.

Những điều không may mắn ập đến

Vẻ hào nhoáng bên ngoài của Mt. Gox đã làm cho mọi người lầm tưởng đây là sàn chất lượng, uy tín. Tuy nhiên, lại lỏng lẻo trong phần bảo mật, dễ bị kẻ xấu xâm nhập vào hệ thống. Cụ thể, ngày 13/6/2011 sàn Mt. Gox hack đã mất đến 25.000 BTC của 478 tài khoản khách hàng.

Khoảng ngày 17/6/2011, Mt. Gox lại một lần nữa cho thấy sự thiếu sót của mình khi thông tin của nhà đầu tư bị tiết lộ trên pastebin, được ký do “~cRazIeStinGeR~” và liên kết với email “[email protected]”. Đến ngày 19/6, Mt. Gox lại bị tấn công với mục đích thay đổi giá của BTC, cụ thể là xuống chỉ còn 0.001 USD đã làm cho sàn tổn thất đến 2.000 BTC. Kể từ thời điểm này, sàn giao dịch Mt. Gox bắt đầu sụt giảm nhanh chóng.

Năm 2013, một đối tác trước kia là Coinlab đã quay sang tố cáo Mt. Gox không thực hiện đúng hợp đồng và lấy đi mức bồi thường 75 triệu USD. Theo như hợp đồng đã giao kèo trước đó, Coinlab được phép giải quyết các giao dịch của công dân Hoa Kỳ đang được Mt.Gox quản lý, thế nhưng sự thật họ lại chưa bao giờ thực hiện điều đó.

Ngoài ra, Văn phòng Bộ An ninh Nội địa Mỹ tuyên bố sẽ thu lại tiền của các tài khoản trên sàn, điều này là do Mt. Gox chưa được cấp phép hoạt động. Sau khi tiến hành điều tra họ đã tịch thu hơn 5 triệu USD.

Những cột mốc quan trọng trong tháng 2 năm 2014 của sàn Mt. Gox

Trong tháng 2 năm 2014, sàn giao dịch này phải đối mặt với nhiều thử thách lớn khi hàng loạt sự cố tiêu cực xảy ra dồn dập. Cụ thể như sau:

• 7/2/2014: Sàn thông báo tạm dừng việc rút Bitcoin, viện lý do cần “xem xét lại kỹ thuật liên quan đến quy trình giao dịch”. Khoảng ba ngày sau, họ giải thích với báo chí rằng vấn đề phát sinh do lỗi trong phần mềm BTC, cho phép hacker lợi dụng để chỉnh sửa giao dịch, làm các giao dịch chuyển Bitcoin giữa người dùng trở nên không đáng tin cậy.
• 17/2/2014: Trong khi các sàn giao dịch khác vẫn hoạt động rút tiền bình thường, Mt. Gox ra thông báo nhằm trấn an khách hàng, khẳng định rằng họ đang xử lý các vấn đề bảo mật. Giám đốc điều hành Mt. Gox từ chối trả lời về sự việc trong một buổi phỏng vấn với Wall Street Journal.
• 20/2/2014: Việc rút tiền vẫn chưa được khôi phục. Cùng lúc, sàn công bố sẽ chuyển trụ sở chính sang một địa điểm khác trong khu vực Shibuya, viện lý do không đảm bảo an ninh tại địa điểm cũ.
• 23/2/2014: CEO Mark Karpeles rời khỏi vị trí tại Bitcoin Foundation, đồng thời toàn bộ nội dung trên tài khoản Twitter của tổ chức này bị xóa sạch.
• 24/2/2014: Trang web chính thức của Mt. Gox bị sập hoàn toàn. Một tài liệu rò rỉ trên mạng cho biết công ty đã mất 744.408 BTC do bị hack, một sự kiện không được phát hiện suốt nhiều năm, và hiện không còn khả năng thanh toán cho khách hàng.
• 25/2/2014: Sàn tuyên bố trên website rằng tất cả hoạt động giao dịch sẽ tạm ngừng. Mark Karpeles trả lời Reuters rằng đây là bước ngoặt mới đối với Mt. Gox.

Nguyên nhân sàn Mt. Gox phá sản và rơi vào vòng pháp lý

Vào ngày 28/2/2014, Mt. Gox nộp đơn phá sản tại thủ đô Tokyo, Nhật Bản, hướng đi này đã giúp cho sàn tránh được các biện pháp đòi nợ của người cho vay hay được gọi là minji saisei (phục hồi dân sự). Số tiền mà sàn môi giới này mắc nợ lên đến 6.5 tỷ yên (ước tính khoảng 65 triệu USD vào thời điểm đó). Đến ngày 9/3/2014, Mt. Gox chính thức nộp đơn phá sản tại Hoa Kỳ.

Bên cạnh đó, Mt. Gox còn cho biết họ đã mất đến 750.000 BTC của người dùng và 100.000 BTC tài sản của sàn. Theo như ước tính lên đến 473 triệu USD trong thời điểm xin nộp đơn phá sản. Song song với đó, Mt. Gox không thừa nhận trách nhiệm mà đổ lỗi sang tin tặc và cam kết sẽ tìm lại số BTC đã mất trước kia.

Vào ngày 20/3/2014, sàn thông báo đã tìm thấy được 200.000 BTC nằm trong ví điện tử ngừng hoạt động kể từ tháng 6 năm 2011. Cụ thể, từ 850.000 BTC xuống còn 650.000 BTC.

Bảo mật lỏng lẻo cũng là nguyên nhân làm cho sàn Mt. Gox bị xâm nhập

Vào tháng 8 năm 2015, lệnh bắt giữ Giám đốc điều hành của Mt. Gox đã được cảnh sát Nhật Bản thông báo, do nhận thấy các hoạt động về gian lận, tham ô và nắm giữ điều hành hệ thống với mục đích chiếm đoạt tài sản nhà đầu tư. Sau khi tiến hành thẩm vấn, công tố viên đã tố cáo ông nắm giữ số tài sản bất hợp pháp lên đến 240 triệu yên dưới dạng BTC. Cùng lúc đó, nhiều ý kiến cho rằng Karpeles xứng đáng với 10 năm tù giam. Thế nhưng, thời gian đó tòa án vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng.

Đến tháng 7/2016, CEO Karpeles được phép di chuyển trong quốc gia Nhật Bản mà thôi. Trong lúc sàn Mt. Gox rơi vào tình huống khó khăn, CEO cũ là Jed đã lên tiếng phủ nhận toàn bộ hoạt động bất hợp pháp đều không liên quan đến ông. Tuy nhiên, những giải quyết ấy đều vô nghĩa.

Tháng 4/2018, lãnh đạo sàn đã góp mặt trong tổ chức London Trust Media với vị trí CTO, tổ chức này đứng sau củng cố cho Freenode và Private Internet Access.

Đến sáng ngày 19/3/2019, Tòa án quận Tokyo đã đưa ra phán quyết cuối cùng đối với Karpeles là 2 năm 6 tháng tù treo, tập trung vào tội danh thao túng dữ liệu khách hàng. Không những thế, ông còn dính dáng đến nhiều tội danh như tham ô, tín thất,… tuy nhiên đã bị bác bỏ vì tin tưởng ông sẽ không làm điều đó với mục đích xấu.

Phát hiện kẻ thực hiện tất cả mọi chuyện

Ngày 27/7/2017, công ty chuyên về bảo mật và an ninh Bitcoin Wizard Security – WizSEC đưa ra các thông tin khẳng định rằng chính Alexander Vinnik – lãnh đạo cấp cao của sàn BTC-e là người thực hiện hành vi xâm nhập và đánh cấp BTC. Ông chính là người đảm nhận nhiệm vụ quan trọng trong kế hoạch này, cụ thể là tiến hành rửa tiền lên đến 300.000 BTC thông qua tập tin Wallet.dat.

Bên phía Chính quyền Hy Lạp đã tiến hành tố cáo Alexander Vinnik, theo như điều tra ông đã rửa tiền đến hơn 4 tỷ USD cho bọn tội phạm đã phân bổ nền tảng ransomware cùng với nhiều tổ chức tin tặc khác. Ngày 25/7/2017, nhà sáng lập BTC-e đã bị công an bắt giữ trong chuyến nghỉ dưỡng tại Ouranoupoli.

Alexander Vinnik đã bị bắt giữ trong khi đang nghỉ dưỡng tại Hy Lạp

Khoảng từ cuối tháng 7 năm 2017 đến tháng 1 năm 2020, Alexander Vinnik đã nhận lấy lời mời dẫn độ từ các khu vực khác nhau như: Mỹ, Nga, Pháp với nhiều tố cáo khác nhau, trong đó có gian lận và xâm nhập chưa được cho phép. Khi dẫn độ sang Pháp năm 2020, ông đã tham gia trong phiên tòa tại Mỹ năm 2022. Tuy nhiên, đến năm 2024, Vinnik mới thừa nhận hành vi rửa tiền bất hợp pháp.

Đến ngày 9/6/2023, hai cư dân người Nga là Alexey Bilyuchenko và Aleksandr Verner đã bị bắt bởi Bộ Tư pháp Mỹ, con số đánh cắp lên đến 670.000 BTC được thực hiện tại sàn Mt. Gox​, một trong hai người này đã dẫn độ sang Mỹ.

Ngoài ra, BTC-e còn bị tố cáo có hành vi tội phạm mạng trên thế giới, nơi đây sử dụng để lưu trữ, chuyển và thực hiện rửa tiền đã chiếm đoạt được. Sàn này cũng nhận những nguồn tiền bẩn từ các tội phạm. Tuy nhiên, đã bị FBI phát hiện và xử lý nghiêm.

Kế hoạch trả nợ của sàn giao dịch Mt. Gox

Sau nhiều năm đấu tranh pháp lý và trì hoãn, kế hoạch trả nợ cuối cùng cũng đã được công bố, mang lại hy vọng cho các chủ nợ. Nhưng liệu số tiền hoàn trả có đáp ứng kỳ vọng và cách thức triển khai sẽ ảnh hưởng ra sao đến thị trường crypto hiện tại? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết.

• Tháng 3/2018: Nobuaki Kobayashi, người chịu trách nhiệm quản lý Mt. Gox, thông báo rằng sàn đã bán một lượng BTC và Bitcoin Cash để thu đủ tiền trả nợ cho các khách hàng.
• Ngày 15/1/2021: Nobuaki Kobayashi và công ty CoinLab đạt được thỏa thuận về kế hoạch hoàn tiền cho các nhà đầu tư.
• Ngày 20/10/2021: Trong cuộc họp với các chủ nợ, sàn công bố kế hoạch Phục hồi dân sự với tỷ lệ chấp thuận lên đến 99%. Kế hoạch được phê duyệt vào ngày 16/11/2021, tuy nhiên, thời gian, phương thức, và hình thức bồi thường cụ thể vẫn chưa được công bố.
• Ngày 28/3/2022: Mark Karpeles tuyên bố phát hành 1.066.097 NFT trên Polygon cho khách hàng từng đăng ký tài khoản tại Mt. Gox. Các NFT này phản ánh số dư tài khoản trong lần thống kê cuối cùng.
• Ngày 7/10/2022: Tòa án Nhật Bản yêu cầu các nạn nhân đăng ký trên hệ thống MTGOX Online để nhận bồi thường. Ban đầu, thời hạn đăng ký kết thúc vào ngày 10/1/2023, nhưng sau đó được gia hạn đến ngày 6/4/2023.
• Ngày 7/4/2023: Sau khi kết thúc thời gian đăng ký thông tin, Mt. Gox thông báo sẽ bắt đầu bồi thường đợt đầu tiên vào ngày 31/10/2023. Tuy nhiên, sau đó sàn tiếp tục gia hạn thời gian trả nợ đến tháng 10/2024.
• Ngày 24/6/2024: Theo Bloomberg, Mt. Gox dự kiến tiến hành trả nợ vào đầu tháng 7/2024. Tổng số tài sản được chi trả bao gồm 142.000 BTC, 143.000 Bitcoin Cash, và 69 tỷ yên tiền pháp định (khoảng 510 triệu USD).
• Ngày 5/7/2024: Sàn chính thức trả nợ bằng Bitcoin và Bitcoin Cash, khép lại 10 năm chờ đợi của các khách hàng. Số tài sản được chuyển thẳng vào tài khoản mà nhà đầu tư đã chỉ định, đồng thời khách hàng có thể bán ngay trên sàn nếu muốn.
• Cuối năm 2024: Mt. Gox thông báo đã chi trả khoảng 6 tỷ USD cho khách hàng và cam kết sẽ thanh toán khoản nợ còn lại vào cuối năm 2025.

Những tác động từ sàn Mt. Gox đối với lĩnh vực tiền mã hóa

Vụ việc sàn Mt. Gox bị hack và phá sản đã làm cho thị trường tài chính chấn động, thậm chí điều này còn ảnh hưởng mạnh mẽ đối với lĩnh vực tiền mã hóa. Cụ thể:

• Giảm lòng tin của nhà đầu tư: Mt. Gox sụp đổ đã tác động đến cách nhìn nhận của người dùng đến Bitcoin, mọi người sẽ có cảm giác e dè và lo lắng về tính bảo mật khi tham gia đầu tư.
• Nghiêm ngặt về quản lý làm cho công ty gặp nhiều rắc rối: Sự việc này đã làm cho giới chức Nhật đẩy mạnh việc quản lý thị trường khắt khe hơn. Hiểu đơn giản hơn, quy định về tiền mã hóa sẽ nghiêm ngặt hơn, khó khăn trong việc mở rộng thị trường hoạt động.
• Ảnh hưởng lớn đến mức giá của đồng BTC: Vì Mt. Gox quản lý giao dịch BTC đến 2/3 tỷ lệ toàn cầu nên sàn này sụp đổ kéo theo mức giá Bitcoin giảm sâu. Ngoài ra, các tin tức về hoạt động chi trả nợ của sàn môi giới này cũng tác động đến mức giá.

Không những thế, Mt. Gox phá sản cũng có chiều hướng tốt đối với thị trường. Cụ thể như sau:

• Giúp nhà đầu tư nhìn nhận được khả năng bảo mật: Từ đây, trader đánh giá được bức tường bảo mật và đưa ra kế hoạch lưu trữ tài sản phù hợp.
• Cung cấp nhiều phương pháp cất giữ phi tập trung: Mt. Gox sụp đổ làm cho khách hàng tìm hiểu và chuyển sang lưu trữ tài sản tại ví lạnh nhằm tránh các trường hợp không mong muốn xảy ra.

Các bài học trader tiền mã hóa trên toàn cầu nên biết sau sự kiẹn Mt. Gox sụp đổ

Nhiều người cho rằng Mt. Gox sụp đổ là khởi đầu tạo nên thiên nga đen trên lĩnh vực Crypto. Trước khi tình cảnh này xảy ra, giá của BTC dao động trong khoảng 800 đến 1.000 USD. Cho đến khi sàn nộp đơn xin phá sản mức giá ẩy giảm xuống còn 400 đến 600 USD, giảm đến 50%.

Đối với các nhà đầu tư có nguồn vốn vững chắc thì sẽ thua lỗ trong nhiều tuần, nhưng với trader non trẻ sẽ khiến họ trắng tay sau sự việc này.

Đây là điều làm nhà giao dịch lo lắng khi tham gia thị trường tiền mã hóa, vì thế ngay dưới đây chúng tôi sẽ đề cập đến một vài biện pháp giúp bạn có thể hạn chế tình huống tương tự. Cụ thể:

• Không nên đầu tư toàn bộ tài sản vào một sàn giao dịch duy nhất: Tại sàn giao dịch khách hàng không thể toàn quyền quản lý tài sản. Lĩnh vực Crypto cũng thường lan truyền với nhau một câu nói: “Not your keys, not your coin”. Tốt nhất, trader nên lưu trữ tại các ví Web3 để có thể tự do quản lý.
• Cất giữ tài sản nhiều nơi: Việc lưu trữ tài sản ở nhiều ví sẽ giúp bạn hạn chế bị mất tài sản, người dùng có thể cất giữ tại 1 ví dài hạn và 2 ví trung hạn,… Bạn đừng lo về mức phí nhé vì cất giữ tài sản tại đây sẽ không thu phí khách hàng.
• Nên kiểm tra các thông tin về sàn trước khi quyết định đầu tư: Sàn Mt. Gox đã không đề cập nhiều đến tính bảo mật và cung cấp nhiều thông tin. Vậy nên, bạn hãy tìm hiểu thật kỹ về sàn rồi hãy tham gia đầu tư. Cụ thể tìm hiểu về tính pháp lý và độ minh bạch (PoR). Bên cạnh đó, trader có thể sử dụng nhiều hình thức để kiểm tra PoR như DefiLlama, CoinMarketcap và CoinGecko.

Mt. Gox là gì? Tại sao Mt. Gox lại phá sản? Ảnh hưởng như thế nào đến thị trường? Những điều này đã được sanforex cung cấp ở phía trên. Việc sàn Mt. Gox phá sản cũng để lại nhiều bài học cho các nhà đầu tư và nhà quản lý sàn. Hy vọng với thông tin trên sẽ giúp các bạn có thêm những kiến thức bổ ích.

Trang Thái Hùng

Tôi là Trang Thái Hùng – tác giả của những bài viết trên ForexDictionary, với kinh nghiệm hơn 5 năm trong lĩnh vực đầu tư tài chính tôi muốn chia sẻ đến bạn đọc các kiến thức mà tôi đã tích luỹ được, vững kiến thức chọn được nơi đầu tư an toàn lợi nhuận khủng không còn là chuyện quá khó.