Việc sàn FTX phá sản từng gây chấn động cho cộng đồng nhà đầu tư toàn cầu, điều này cũng ảnh hưởng lớn đến thị trường tiền mã hóa. Khoảng thời gian trước đó, FTX xếp vị trí thứ 2 trên BXH toàn cầu chỉ sau Binance. Để có được sự vững chắc ấy đều nhờ công lao của Sam Bankman-Fried, tuy nhiên cũng chính ông là nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ của FTX. Bài viết dưới đây của sanforex sẽ giúp các bạn tìm hiểu về việc sàn tiền mã hóa FTX phá sản.
Sam Bankman-Fried từ người hùng trở thành tội đồ đưa FTX rơi vào tình thế nguy hiểm
Trong khoảng thời kỳ đầu của lĩnh vực tiền mã hóa, Sam Bankman-Fried chính là người mở màn cho sự phát triển mạnh mẽ, ông từng làm việc trong thời gian dài tại Jane Street Capital. Đến năm 2017, như thông tin được cung cấp bởi web CoinMarketCap.com, SBF đánh giá được tiềm năng phát triển và sự khác biệt của đồng BTC trên các sàn môi giới trên thế giới. Kể từ thời điểm đó, SBF có ý định mua BTC với mức giá thấp và bán lại chúng với mức giá cao bằng cách chuyển đổi giữa sàn giao dịch.
FTX và hành trình chinh phục thị trường crypto
Trước kia, việc mang về lợi nhuận thông qua mức giá chênh lệch được thấy nhiều tại thị trường Hàn Quốc – tại đây BTC có giá trị cao hơn so với các quốc gia trên toàn cầu. Sự chênh lệch này được gọi dựa trên hình tượng là “Kimchi Premium”, cái tên nói lên một món ăn không thể thiếu của người Hàn là bắp cải ngâm chua.
Sam Bankman Fried đã dành một khoảng thời gian để thực hiện phân tích và đánh giá thị trường. Sau đó, SBF xây dựng công ty có tên Alameda. Từ khi mở công ty này, ông từng nhận về lợi nhuận cao nhất là 1 triệu USD/hằng ngày, được các chuyên gia trong ngành đánh giá tài sản khoảng 40 tỷ USD.
Để có được thành công ấy cũng nhờ vào sự khôn ngoan của SBF khi linh hoạt kiếm lợi nhuận thông qua chênh lệch giá giữa các sàn giao dịch, vì thế có nhiều nhà đầu tư đặt niềm tin tuyệt đối lên nhân vật này. Tuy nghe qua khá đơn giản nhưng bắt tay vào làm là cả một hành trình đầy gian nan, đặc biệt hơn khi thời điểm đó lĩnh vực Crypto chưa được vững chắc và biết đến như hiện tại. Chính vì thế, yêu cầu phải xây dựng một hệ thống nền tảng vững chắc, kết nối và hạ tầng phức tạp.
Bởi vì bước đầu chắc chắn đã xây dựng cho cả một hành trình lớn mạnh, công ty của SBF nhanh chóng nổi tiếng và quy mô rộng lớn. Sự thành công của “đứa con” đầu tiên cũng phần lớn thôi thúc ông sáng lập nên sàn giao dịch FTX. Đến cuối năm 2019, sàn này chính thức cho ra mắt trên thị trường và nhận về lượng đầu tư khủng từ khách hàng, cụ thể 2 tỷ USD.
FTX dần đưa vào quỹ đạo bình thường và quản lý số tiền lớn từ nhà đầu tư, SBF còn tuyên bố dõng dạc một ngày nào đó sẽ mua lại Goldman Sachs – một ngân hàng lớn để trở thành người có quyền lực lớn nhất tại Washington. Thế nhưng, điều tồi tệ đã ập đến nhân vật này ngay sau đó.
SBF đã kiếm được số tiền khổng lồ thông qua mức chênh lệch của tiền crypto
Những sai lầm và dấu hiệu sụp đổ của sàn FTX
Lúc ấy mức giá của tiền số giảm sâu, đây cũng là yếu tố làm cho sàn FTX phá sản, điều này chưa bao giờ được Sam Bankman-Fried nghĩ đến. Theo như các thông số cung cấp, sau lần giảm giá này đã gây tổn thất nặng nề đến hoạt động kinh doanh dẫn đến sụp đổ chỉ sau vài tháng.
Thời điểm đó, ông đã rất cố gắng để giúp hoạt động kinh doanh có thể duy trì, thậm chí Alameda phải vay mượn và đầu tư vào các công ty đang đối mặt với khó khăn. Càng táo bạo hơn khi ông sử dụng tiền tự ý của nhà đầu tư tại sàn FTX để tiến hành trả nợ. Cứ nghĩ việc làm của mình sẽ được lấp liếm, tuy nhiên trong thời gian ngắn mọi hành vi xấu xa đã được thấy rõ. Phơi bày tất cả trong lần đối đầu nảy lửa trên nền tảng X giữa hai nhà sáng lập của FTX và Binance.
Khi nhận thấy tình hình ngày càng trở nên phức tạp, ông đã quyết định cho FTX cùng với các công ty mà ông quản lý nộp đơn hỗ trợ bảo hộ phá sản tại khu vực Delaware. Ngay sau đó, ông nộp đơn xin nghỉ việc khi nhìn thấy giá trị tài sản tụt sâu sau 1 ngày.
Từ một tấm gương sáng trên thế giới tiền mã hóa, hình tượng này không giữ được bao lâu đã trở thành một người thất bại. Trong thời gian đang chờ xét xử, Sam được giam giữ tại Trung tâm Giam giữ Brooklyn. Nếu bạn kết hợp nhiều thông tin từ các nhà cung cấp khác nhau, thấy rõ một hình thức chung giữa các sàn môi giới là sử dụng nhiều thủ đoạn để che đậy hành vi xấu.
Sự sụp đổ của FTX: Thanh khoản và đòn bẩy tài chính
FTX phá sản là một dấu chấm hết đối với nhân vật SBF, cụ thể là vào năm 2020 khi đợt thanh khoản lớn diễn ra. Sau làn sóng này nhiều sàn giao dịch tầm cỡ cũng không thể nào trụ vững. Thấy rõ nhất là kết thúc dự án stablecoin Terra USD và đồng tiền điện tử LUNA gắn liền, điều này đã làm cho thị trường bay hơi đến 60 tỷ USD.
Bên cạnh đó, Three Arrows Capital (3AC) phá sản cũng là một tin tức chấn động đối với thị trường tiền mã hóa năm 2022, đây là một dự án lớn trong lĩnh vực đầu tư. Hậu quả mang lại không chỉ tác động đến 3AC và các khách hàng mà làm cho hệ thống “đòn domino” suy tàn. Điều này khiến các tổ chức môi giới và cho vay phải ôm nợ lớn.
Tình trạng này ngày càng trở nên tiêu cực do sự phụ thuộc lớn giữa các tổ chức với nhau trên thị trường. 3AC đã vay tiền từ nhiều sàn và cho vay nhiều khoản khác, sau khi không thể chi trả khoản nợ ấy làm cho các tổ chức như Voyager Digital và Celsius bị tác động nghiêm trọng. Trên thực tế, mô hình này có thể phát huy hết hiệu quả trong trường hợp giá trị đồng tiền số đều tăng. Vào năm 2022, thị trường tiền mã hóa đảo chiều lớn làm cho mức giá của BTC và ETH giảm đến hơn 50%.
Sự thay đổi lớn của tính đòn bẩy làm cho sàn giao dịch FTX sụp đổ nhanh chóng
Áp dụng đòn bẩy tài chính là yếu tố làm cho các ông lớn trên thị trường vướng phải nhiều trở ngại, thậm chí có cả các tổ chức truyền thống như Lehman Brothers, Bear Stearns, Long-Term Capital Management và sàn giao dịch tiền mã hóa như Three Arrows Capital hay FTX. Chuyên gia Hart Lambur từng đánh giá rằng “Đòn bẩy chính là nguyên nhân chính làm xuất hiện làn sóng lớn tại các định chế tài chính”.
Hành vi che giấu và lạm dụng tài sản khách hàng
Vào năm 2022, thị trường tiền số ngày càng tồi tệ làm cho tình trạng tài chính của Alameda Research cũng không mấy khá lên. Hàng loạt khách hàng yêu cầu công ty phải thanh toán các khoản nợ, tuy nhiên vẫn không được họ hồi đáp.
Rơi vào tình thế này, Alameda đã đưa ra quyết định táo bạo là sử dụng tiền gửi của của các nhà đầu tư tham gia trên sàn FTX. Trong một lần phỏng vấn, Sam đã nhắc đến sự việc này làm mọi người ngỡ ngàng, con số cụ thể vẫn chưa đề cập đến.
Dựa trên thông tin của CNBC, việc FTX sử dụng tiền của khách hàng bất hợp pháp đã làm trái các điều khoản và điều kiện được quy định trước đó. Đối với các tổ chức tài chính hoạt động tại trung tâm tài chính Phố Wall, hành vi này mắc phải sai lầm lớn theo như luật chứng khoán Hoa Kỳ.
“Mối liên hệ giữa FTX và Alameda không được rõ ràng và minh bạch”, chuyên gia Nic Carter của quỹ đầu tư Castle Island Venture đánh giá trên CNBC. “Điều này làm giảm mức độ uy tín và chuyên nghiệp, còn vi phạm các quy định và thông lệ được thị trường cung cấp”.
Hình thức được sử dụng nhiều trong thế giới tiền mã hóa là việc các công ty cho ra mắt nhiều loại token hoặc đồng tiền crypto nhằm nhận được sự quan tâm của trader. Trên thực tế giá trị của chúng chỉ đơn giản là đối tượng đầu cơ với mong muốn sẽ tăng giá.
Điều đáng lên án ở đây là sàn FTX tự do sử dụng tiền của khách hàng khi chưa được cho phép. Số tiền này được dùng để làm nguồn tiền thế chấp cho những khoản vay, điều này được thực hiện cũng bởi tham vọng có được thành tích tốt trong lĩnh vực đầu tư mạo hiểm.
Để có thể che dấu những hành vi bẩn thỉu này, Sam đã linh hoạt áp dụng nhiều thủ đoạn khác nhau, chẳng hạn như tung ra đồng coin mới nhưng thực chất lại bị thiếu hụt tài sản.
Thời điểm đó, SBF vẫn tự tin đứng trên sân khấu và diễn thuyết như một vị doanh nhân tài ba trẻ, thường xuyên tham gia các hội nghị và tạo hình tượng một “nhà lãnh đạo” trong thế giới Crypto. Để có được danh tiếng ấy cũng nhờ vào sự giúp sức của Michael Kives, ông đã giới thiệu cha đẻ FTX tiếp cận với truyền thông và các nhà đầu tư giàu có.
SBF và FTX đã sử dụng tiền của khách hàng một cách trắng trợn
Sự hậu thuẫn của Michael Kives – một nhà đầu tư có danh tiếng trong ngành giải trí Hollywood và Bryan Baum – đối tác của Sam, nhờ vậy mà cha đẻ FTX đã gầy dựng mối quan hệ thân thiết với những người có sức ảnh hưởng như Orlando Bloom, ca sĩ Katy Perry, cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton, diễn viên Leonardo DiCaprio và thống đốc của Saudi Arabia. Mối quan hệ này có thể mang lại lợi ích của cả hai.
Dựa trên tài liệu tòa án, Sam đã chi đến 700 triệu USD vào công ty được Kives đồng sáng lập và đại diện. Trong mỗi lần hợp tác, Kives và Baum sẽ nhận được mức phí khoảng 125 triệu USD.
Kives và Baum là những chìa khóa quan trọng trong mạng lưới trung gian này, là chuyên giới thiệu và tạo mối quan hệ thân thiết với các những người nổi tiếng. Lôi kéo những người này đặt chân vào thị trường tiền mã hóa sôi động. Trước khi sàn giao dịch FTX sụp đổ hoàn toàn, sự xuất hiện và truyền động lực từ ngôi sao điện ảnh, vận động viên thể thao, doanh nhân lớn và những người quyền lực đã làm cho lĩnh vực tiền mã hóa trở nên tốt hơn, lớn mạnh hơn.
Những người nổi tiếng đã đứng lên bênh vực về sự uy tín của sàn FTX
Cho đến thời điểm mà Sam có cuộc tranh cãi lớn với Binance trên mạng xã hội, khi đó mọi việc làm của ông mới lộ rõ.
Hậu quả và tranh cãi – Các diễn biến sau sự sụp đổ của sàn FTX
Năm 2019, lĩnh vực tiền mã hóa đã bắt tay hợp tác giữa Binance và FTX. Sàn Binance đầu tư vốn vào chiến lược FTX, sở hữu được một lượng lớn FTX Token (FTT) nhằm đẩy mạnh quá trình phát triển của FTX. Lúc đầu, điều này mang đến lợi thế cho cả Binance và FTX. Thế nhưng sau vài năm hợp tác, mối quan hệ của họ trở nên gay gắt. Mùa hè năm 2022, Sam Bankman-Fried lên tiếng phê bình Binance rằng họ thao túng thị trường và hoạt động không rõ ràng. Thậm chí, ông còn có động thái kêu gọi các cơ quan pháp lý điều tra sàn giao dịch này.
>> Xem thêm: CZ là ai? Tình hình hiện tại của cựu chủ tịch sàn giao dịch Binance
Vào ngày 2/11/2022, CoinDesk đã công khai bảng cân đối kế toán của công ty Alameda Research, quỹ này được Sam quản lý. Thông qua bảng cân đối này cũng thấy được Alameda sở hữu lượng lớn tài sản nằm trong token FTT của sàn FTX, đồng mã hóa này được nhận định có tính thanh khoản kém.
Sau đó, mọi nghi ngờ và bàn tán xoay quanh về khả năng thanh toán của Alameda và trình trạng tài chính của FTX. Các khách hàng bắt đầu lo lắng, đổ xô nhau rút tiền khỏi sàn FTX, tạo mồi châm làm cho sập sàn FTX. Theo như chia sẻ của Sam, trong vòng 5 ngày sàn đã giải quyết về việc rút tiền lên đến hàng chục triệu đô la Mỹ hằng ngày, điều này làm cho sàn thua lỗ đến 5 tỷ USD.
Hai nhà lãnh đạo của Binance và FTX đã có cuộc công kích trên mạng xã hội
Như các bạn cũng đã biết, thị trường tiền mã hóa là nơi có nhiều biến động và thay đổi lớn trong thời gian ngắn ngủi. Nhiều nhà đầu tư cũng thắc mắc tại sao sàn FTX sâp? Một trong các nguyên nhân có thể dẫn đến điều này là do tin tức đã làm cho nhà đầu tư trở nên kích động. Theo Fabian Astic – người hoạt động trong bộ phận kỹ thuật số Moody cho rằng, “Tâm lý của thị trường tiền mã hóa khi đối mặt với các biến động còn nhanh hơn so với thị trường truyền thống”.
Vào ngày 11/11/2022, FTX và Alameda nộp đơn phá sản, chấm dứt thời kỳ đỉnh cao của Sam Bankman-Fried. Từng là một nhà đầu tư lừng danh lại trở thành một tên tội phạm với 7 tội danh tài chính, trong đó có lừa đảo và rửa tiền, bản án mà ông nhận về có thể lên đến 110 năm tù giam.
Ngày 28/3/2024, phiên tòa cuối cùng đã diễn ra, dù ông luôn cho mình vô tội và tuyên bố bản thân sẽ kháng cáo dù phán quyết tội danh nào.
Bên cạnh đó, sàn FTX đã cố gắng bán đi tài sản để trả cho các nhà đầu. Theo thông tin của Bloomberg, bốn cơ sở quan trọng của FTX là FTX Trading và Alameda Research đã ghi nhận số tiền mặt dự trữ là 4,4 tỷ USD vào cuối năm 2023.
Dù có cố gắng đến đâu, sàn vẫn không chắc chắn sẽ trả nổi số tiền cho khách hàng. Sàn FTX đã cung cấp thông tin vào ngày 27/12, việc áp dụng giá trị tiền số trong khi FTX sụp đổ được xem là cách thức tốt nhất để thanh toán đối với các nhà đầu tư.
Sam Bankman Fried đã làm gì để xử lý tình trạng khi FTX sụp đổ?
Hiện nay, nhiều trader trên toàn cầu cũng đang tò mò liệu sàn FTX giờ ra sao? Thanh toán hết nợ cho khách hàng hay chưa? Ngay sau đây chúng tôi sẽ giải đáp những thắc mắc này của các bạn.
Hậu quả pháp lý đối với SBF
Cho đến ngày 28/3/2024, đã hơn 1 năm sau khi sàn FTX phá sản, bản án cuối cùng mà Sam nhận về là 25 năm tù giam vì tội lừa đảo. Đây cũng là một trong những vụ bê bối tài chính có tầm cỡ trong lịch sử tiền mã hóa, điều này cũng tạo sự dè chừng của các nhà đầu tư đối với thị trường Crypto toàn cầu.
Tháng 11/2022 tại bang Delaware đã xảy ra một “cú nổ” lớn làm cho thị trường lay chuyển, đó chính là vụ việc sàn FTX sập. Sàn này từng được chuyên gia định giá đến 32 tỷ USD thì hiện tại nó chẳng còn giá trị nào, thậm chí không còn ai nhắc đến. Bên cạnh đó, FTX phá sản đã để lại số nợ lên đến 3,1 tỷ USD đối với 50 chủ nợ lớn nhất và nó cũng tác động xấu đến 1 triệu nhà đầu tư tham gia sàn. Sau vụ bê bối này, số tiền thiệt hại ước tính lên đến hàng tỷ USD.
Theo như CNN, bản án dành cho SBF không quá bất ngờ vì trước đó ông đã bị cáo buộc với 7 tội danh liên quan đến tài chính vào tháng 11/2023. Chính thẩm phán Lewis Kaplan là người đưa ra bản án cuối cùng, ông đã nhìn nhận chúng ở nhiều khía cạnh khác nhau. Bao gồm cả khả năng thực hiện hành vi phạm tội và nguy cơ tái phạm cao của cha đẻ FTX trong tương lai. Cụ thể, nguy cơ tái phạm cao là yếu tố hình thành nên phán quyết này. Thẩm phán Kaplan đánh giá SBF rằng có khả năng cao sẽ gây nên nhiều ảnh hướng đến thị trường về sau.
Cuối cùng, Sam phải nhận về mức án 25 năm vì tội lừa đảo, cùng thời điểm đó đã có nhiều câu hỏi được nêu lên. Mức án 25 năm đã thấp hơn nhiều so với số năm thụ án được công tố viên cung cấp là khoảng 40 – 50 năm tù.
Mọi việc làm của SBF đã đưa ra ánh sáng và chịu bản án lên đến 25 năm tù giam
Nếu vậy, Sam Bankman Fried có thể giảm án hay không? Theo như luật pháp của Mỹ, chưa cung cấp bất kỳ quy định gì về việc giảm hạn hay ân xá đối với các vụ án liên bang. Thế nhưng, nếu tù nhân cải tạo tốt sẽ có thể giảm năm thi hành án.
Ông Mitchell Epner – công tố viên người Mỹ cho rằng, SBF chỉ ở tù 12,5 năm nếu cải tạo tốt và công nhận bởi các quản giáo phòng giam. Đó chỉ là phỏng đoán của công tố viên và chưa được chắc chắn.
Trong phiên tòa diễn ra ngày 28/3, trước khi đưa ra phán quyết 25 năm tù vì tội lừa đảo, SBF đã lên tiếng về những hành vi của bản thân khi dẫn dắt sàn FTX. Không thừa nhận hoàn toàn lỗi là do bản thân mình thay vào đó ông khen ngợi những cộng sự cũ. Trong đó những cái tên được nhắc đến là đồng sáng lập FTX Gary Wang và cô bạn gái trước kia là Caroline Ellison.
Quan điểm và phát ngôn của SBF
SBF đã lên tiếng về hành động và gửi lời xin lỗi đến khách hàng tại FTX: “Chúng tôi đã rất vui vẻ khi làm việc với nhau, cùng nhau động viên để có thêm động lực. Chính tôi đã hủy hoại mọi thứ. Đây là một sai lầm không thể tha thứ, nó sẽ nhắc nhở tôi mỗi ngày”.
Tuy nhiên, lời nói này của SBF đã làm cho cộng đồng phẫn nộ và chỉ trích. Nhiều ý kiến cho rằng, ông đang cố gắng đùn đẩy trách nghiệm lên người khác. Ông không cho thấy bản thân hối hận mà SBF chỉ đề cập đến những thành tựu trước đó của mình, lời nói của ông có hướng đến việc bản thân là nạn nhân.
Không chỉ thụ lý vụ án, SBF phải chịu một mức án nặng nề về chi phí phải bồi thường. Cụ thể là bồi thường thiệt hại lên đến 11 tỷ USD. Như phán quyết từ Thẩm phán Lewis Kaplan, SBF sẽ cần nạp số tiền lớn để có thể giải quyết các hậu quả mà ông đã tạo ra cho thị trường và khách hàng tại sàn FTX. Quá trình xử lý và bồi thường sẽ được diễn ra theo thời gian, trong đó có tịch thu bất động sản, du thuyền và nhiều tài sản được thu mua từ tiền không minh bạch của SBF.
Cựu công tố viên Mitchell Epner cho hay: “Số tiền bồi thường được toàn án đưa ra cũng được coi là hình phạt cứng rắn cho sự công bằng, minh bạch từ luật pháp Hoa Kỳ, con số này sẽ trở nên nặng nề và mang đến nhiều khó khăn cho SBF sau khi hoàn thành bản án”.
Thẩm phán Lewis Kaplan cũng đã lên tiếng bác bỏ luận điểm của SBF, khẳng định rằng phần lớn nhà đầu tư trên sàn FTX sẽ nhận được khoản tiền đã mất của mình khi đầu tư vào sàn giao dịch này sau khi nó phá sản. Sam còn đảm bảo quy trình giải quyết tài sản trong lúc sụp đổ sẽ hoàn trả đầy đủ cho khách hàng.
Thế nhưng, thẩm phán Kaplan đã chỉ ra điểm thiếu sót trong quan điểm này, nói rằng: “Việc khách hàng tại FTX được đảm bảo sẽ nhận về toàn bộ số tiền chỉ là theo suy đoán cá nhân mà thôi”.
Tình hình hiện tại của FTX
Trên thực tế, sàn FTX đang rơi vào giai đoạn tái cơ cấu nên gặp rất nhiều khó khăn dưới sự kiểm soát bởi chuyên gia giám sát John J. Ray III. Ray cho rằng, công ty của SBF “không thể đáp ứng đầy đủ khả năng thanh toán và khả năng an toàn”. Chính vì thế, việc thu hồi những tài sản cho các nhà đầu tư cũng trở nên quan ngại. Đội ngũ tái cơ cấu đã cố gắng rất nhiều trong hơn 1 năm, vài tài sản đã được thu hồi, giúp khách hàng có thêm hy vọng sẽ nhận được bồi thường từ những thiệt hại mà SBF và FTX gây ra.
Như vậy, với toàn bộ thông tin trên của sanforex cũng giúp các bạn nắm được nguyên nhân tại sao FTX phá sản và hậu quả của sự việc này để lại. Với các hoạt động xấu từ phía Sam đã gây nhiều ảnh hưởng đến thị trường tài chính, đặc biệt là sàn giao dịch FTX. Tuy Sam đã gánh chịu hình phạt nhưng tác động của nó vẫn còn kéo dài về sau.
Tôi là Trang Thái Hùng – tác giả của những bài viết trên ForexDictionary, với kinh nghiệm hơn 5 năm trong lĩnh vực đầu tư tài chính tôi muốn chia sẻ đến bạn đọc các kiến thức mà tôi đã tích luỹ được, vững kiến thức chọn được nơi đầu tư an toàn lợi nhuận khủng không còn là chuyện quá khó.
Các bài viết liên quan
